Ngā kōrero mā ngā tumuaki me ngā poari kaitiaki

Mātaiako

Ko Mātaiako he kaupapa hei hiki i te angitu o ngā ākonga me ngā putanga ako mā te aromatawai i ngā kura me ngā whare rumaki reo Māori. 

Aromatawai

I takea mai a Mātaiako i ngā mātāpono o te aromatawai. He momo huarahi te aromatawai hei arotahi atu ki te ākonga, te ako ka taea e rātou, me ā rātou huarahi ako i ahu mai i te mātauranga o te mahi ngātahi a te pouako me ngā  ākonga. Hei te marama o Paengawhāwhā o 2012 ka puta mai he pepa mō te tauākī whakakitenga me ngā mātāpono arataki o te aromatawai hei whakahokinga kōrero.  

Te whakawhanake i ngā rauemi aromatawai

E pīrangitia ana kia pai ake ngā rauemi aromatawai mō ngā ākonga o ngā kura me ngā whare rumaki reo Māori. I tēnei wā kei te aromātai, kei te whakahou hoki i ngā rauemi aromatawai e mahia ana i ngā kura me ngā whare rumaki reo Māori hei tuari atu i te tau kei te tū mai.

Ngā kaupapa whakangungu, whakapakari hoki (KWW)

Mā Mātaiako e whakakaha ake te whakaratonga o te KWW i te rāngai rumaki reo Māori kia whakahāngai ki ngā mātāpono aromatawai. Ko ngā tino whāinga kia whakapakari i te āhei o te tangata ki te ārahi me te tautoko i ngā whanaketanga hou me te hāpai ake hoki i whakamahinga o ngā rauemi arotake ā-takitahi hei aromatawai. 

Mōhiohio Hangarau

Ka whakawhanake a Mātaiako i tētahi ara tika e tautoko ana i ngā mātāpono aromatawai hei tuhi pūrongo aromatawai mō ngā kura me ngā whare rumaki reo Māori. Ka whai wāhi mai ko ngā pūnaha whakakao raraunga, pūnaha pūrongo hei whakarato i ētahi mōhiohio aromatawai whānui e taea ai e ngā mātua me ngā whānau te ako a ā rātou tamariki te toro atu. 

Ki runga

POARI KAITIAKI

Me pēhea te aromatawai e hono atu ki te whakamahere me te tuhi pūrongo?

Mā ngā raraunga me te kōrero mō te pakari haeretanga me te whakatutukitanga e āhei ai ngā poari kaitiaki ki te:

• aro atu kia whakapai ake i te pakari haeretanga me te whakatutukitanga o te ākonga mā te whakamahere me ngā tukanga tuhi pūrongo,
• whakatakoto pae tawhiti hei whāinga mō ngā ākonga,
• aroturuki i te pakari haeretanga me te whakatutukitanga o ngā ākonga,
• whakapakari i ngā tikanga arotake whaiaro.
• He tino wāhanga te aromatawai o tā te kura whakamahere me te tikanga tuhi pūrongo. Me mātua mārama ngā Poari ki ngā tukanga aromatawai o te kura, ngā tukanga arotake whaiaro, e pēhea e whakarite ai ngā pae tawhiti, te take hoki me whakarite.
• Tukua ai ngā raraunga whakatutukitanga a ngā ākonga kua tātaria ki te poari.
• Mā te aromatawai mauritau te poari e āwhina hei tuku i ngā pūrongo e rua e māmā ana te reo ki ngā whānau i roto i te tau.
• Me tika te whakarite tukanga whakamahere me te tukanga tuhi pūrongo.
• Me aro atu te tukanga arotake whaiaro ki te whakapai ake, ki te whakatere ake i te whakatutukitanga o te ākonga.
• Me aroturuki, me ine hoki puta noa i te tau ngā huarahi hei whakatere ake i te pakari haeretanga me te whakatutukitanga o ngā ākonga, ā, kia whakahoungia hoki ina tika ana.

Hei aha mā te poari kaitiaki?

• aro atu kia whakapai ake i te pakari haeretanga me te whakatutukitanga o te ākonga mā te whakamahere me ngā tukanga tuhi pūrongo,
• whakatakoto pae tawhiti hei whāinga mō ngā ākonga,
• aroturuki i te pakari haeretanga me te whakatutukitanga o ngā ākonga,
• whakapakari i ngā tikanga arotake whaiaro.

Me aha e ngā poari kaitiaki?

Hei āwhina mō te tikanga arotake whaiaro o te kura whānui, toroa https://www.education.govt.nz/school/boards-information/boards-of-schools-and-kura/

Ki runga

TUMUAKI

Me pēhea te aromatawai e hono atu ki te whakamahere me te tuhi pūrongo?

• He tino wāhanga te aromatawai i tā te kura tukanga whakamahere, tukanga tuhi pūrongo.
• Ka tautoko te kohi raraunga aromatawai i te tuhi pūrongo mō ngā whāinga paetae nā te Poari Kaitiaki i whakatakoto ki tā Ngā Whanaketanga Rumaki Māori.
• Me mātua mārama ngā kaimahi o tō kura ki ngā tukanga a te kura hei kohikohi raraunga aromatawai kia māmā hoki te whakarite.
• Me arotake te kohinga me te tiakitanga o ngā raraunga aromatawai kia rite mai ai mō te wā tuku pūrongo ki ngā mātua me ngā whānau.
• Tuku kōrero mō Mātaiako me te aromatawai ki ngā mātua me ngā whānau me te whakamārama atu me pēhea rātou e whai wāhi mai ai ki te tukanga ako.
• Me arotake te āhei o ngā kaiako ki te aromatawai me te KWW mō te aromatawai.

Me aha e au?

• Me mātua mārama ngā kaimahi o tō kura ki ngā tukanga a te kura hei kohikohi raraunga aromatawai kia māmā hoki te whakarite.
• Me arotake te kohinga me te tiakitanga o ngā raraunga aromatawai kia rite mai ai mō te wā tuku pūrongo ki ngā mātua me ngā whānau.

He aha ngā tū mahi me mahi e au ināianei?

• Tuku kōrero mō Mātaiako me te aromatawai ki ngā mātua me ngā whānau me te whakamārama atu me pēhea rātou e whai wāhi mai ai ki te tukanga ako.
• Me arotake te āhei o ngā kaiako ki te aromatawai me te KWW mō te aromatawai.

Ki runga