Pāngarau - Ngā Whakamārama
Kei hopu tōu ringa ki te aka tāepa, engari kia mau ki te aka matua
Mai rā anō, ahakoa ko wai te iwi, he mātauranga ō rātou e mārama ai rātou ki ngā pānga maha, ki ngā pānga rau o ngā āhuatanga i roto i ō rātou ao. Ko te mātauranga pāngarau tērā. Tērā ō tātou tīpuna Māori e tino mātau ana ki ngā pānga o roto i ngā ao i nōhia ai e ngā tamariki a Rangi rāua ko Papa. He āwhina nui tēnei mātauranga i ā rātou mahi o ia rā, pērā i te hanga whare, te whakatere waka i te au moana, me te mahi māra kai. I te taenga mai o tauiwi, ka tino uru atu ō tātou tīpuna ki ngā mahi hou, pērā i te mahi tauhokohoko. He mea nui anō te mātauranga pāngarau kia eke ai rātou ki ngā taumata o ēnei mahi hou. I te takanga o te wā, kua whanake haere te mātauranga pāngarau puta noa i te ao, engari he āwhina nui tonu te pāngarau i roto i ngā whakanekeneke o tō tātou ao o ngā tau rua mano me tua atu. Ahakoa huri ki hea, kitea ai te mātauranga pāngarau e whakamahia ana i roto i ngā mahi o ia rā, i roto i ngā kaupapa ako katoa o te kura, i roto hoki i ngā tūranga mahi whānui tonu.
Te hanga o tēnei wāhanga ako
Ngā Whenu
E noho mai ana ngā kaupapa o te marautanga pāngarau ki ngā whenu e toru, arā, Te Tau me te Taurangi, Te Ine me te Āhuahanga, me Te Tauanga, mai i te Taumata 1 ki te Taumata 6. E rua anake ngā whenu o te Taumata 7 me te Taumata 8, arā, Te Taurangi me te Tuanaki, me Te Tauanga.
Kei roto anō i ia whenu ko ngā tino wāhanga, ā, kua tuhia ngā whāinga paetae ki raro i ēnei tino wāhanga.
E toru ngā āhuatanga e kōtui ana i ngā whenu:
Ngā Tauira me ngā Pānga
Koia ko te pūtake o te pāngarau, arā, ko te tūhura, ko te whakamahi i ngā tauira me ngā pānga e puta ake ana i ngā rahinga, i ngā huinga raraunga, i ngā āhuatanga mokowā,i ngā āhuatanga rānei e pā ana ki te wā.
Te Reo Matatini o te Pāngarau
Kei roto tonu i te reo Māori ōna ake kupu, ōna ake rerenga kōrero hei whakaahua i ngā ariā matua o te pāngarau. Āpiti atu ki tēnei, ko ngā tohu pāngarau me ngā momo whakaahuahanga pērā i te tūtohi me te kauwhata. Katoa ēnei āhuatanga ka kīia ko ‘Te Reo Matatini o te Pāngarau’. Ka tipu ana te tamaiti, ka mātau haere ia ki te reo matatini o te pāngarau, koia hoki te huarahi matua e mārama ai ia ki ngā ariā pāngarau, e whakawhitiwhiti kōrero ai, e eke panuku ai i ngā taumata o tēnei wāhanga ako.
Te Whakamahinga o te Pāngarau
Ka whātoro atu te pāngarau ki ērā atu wāhanga ako o te kura, otirā ki ngā kaupapa me ngā horopaki huhua o te whānau, o te hapū, o te iwi, o te hapori, o te ao Māori, e ahu whakamua ai tātou i ēnei tū kaupapa katoa. He mea nui kia mārama haere te ākonga ki ēnei tini whakamahinga o te pāngarau, me te arohaehae anō i te takenga mai o te mātauranga pāngarau, te whaitakenga me te tika o te whakamahinga i te pāngarau.
Te whaitake o te ako i te pāngarau
Ko tā te pāngarau, he whakapakari i te auahatanga o te ākonga, te whakaaro arohaehae, te whakaaro arorau me te whakaaro whaitake, me tōna āhei ki te whakatakoto rautaki, ki te whakaoti rapanga, ki te arotake, ki te whakawhitiwhiti whakaaro hoki.
E tika ana kia takea mai ngā mahi me ngā rapanga pāngarau i ngā horopaki Māori me ērā atu horopaki e taunga ana te ākonga. I roto i āna mahi pāngarau, ka whakamahi te ākonga i ngā momo rauemi me ngā taputapu e hāngai ana, ka hanga tauira, ka kimi pānga, ka matapae i te hua ka puta i tētahi mahi, ka parahau take, ka whakatau tata, ka tātai kia tōtika te otinga, ka kimi tauira, ā, ka whakawhānui i ngā kōrero mō tētahi pūāhua iti kia hāngai ki tētahi pūāhua nui.
He mea nui kia pārekareka te āhua o te whakaako i te pāngarau, e kaingākau ai te ākonga ki āna mahi me ngā rapanga ka puta hei wero i tōna hinengaro. Mā te kaiako anō e whakairo ana kupu kia māmā, kia mārama, kia whaihua hoki ngā pātai me ngā whakamārama, otirā, kia mauritau anō hoki te ākonga.
