Hauora - Ngā Whakamārama
E tipu ai te pakiaka tangata, me whakatō he purapura wairua.
Whakahaukūtia te whenua ki te waiora pūmau kia puta ai ko te Hauora.
Ko te oranga te tino pūmanawa i homai ki a tāua ki te tangata. Kei a tāua te tino kawenga ki te manaaki, ki te tiaki i tēnei taonga tuku iho.
Ko ā tātou tamariki ngā rangatira mō āpōpō. Mā te tiaki, mā te poipoi ka puta te oranga ki a tātou katoa.
Te Whaitake o te Ako i te Hauora
Ko tā tēnei wāhanga ako, he whakatuwhera i ngā kūaha o te hauora ki te ākonga kia mātau ia ki te oranga tangata, oranga wairua, oranga hinengaro, oranga tinana, oranga ngākau, tae noa ki te oranga taiao. Ka whai wāhi te ākonga ki te whakaahua, ki te whakamārama, ki te whakamātau me te arotake i ngā āhuatanga huhua o te hauora.
Te Hanga o tēnei Wāhanga Ako
Ko ngā whenu, he anga hei whakarite, hei whakawhāiti i ngā kaupapa o te wāhanga ako. E whā ngā whenu o tēnei wāhanga ako, o te hauora. Arā, ko te:
Waiora
Piki mai. Kake mau.
Homai te waiora ki ahau.
Ka tūhura, ka whakamārama te ākonga i ngā āhuatanga o ngā momo kai hei oranga ā-tinana, ā-hinengaro, ā-wairua hoki. Ka whakaahua, ka whakaaroaro, ka tātari hoki te ākonga i ngā āhuatanga o te tupuranga me te haumarutanga hei takapau mō tōna hīkoi i te ao.
Koiri
Ko te piko o te māhuri,
tērā te tupu o te rākau.
Ka whakawhanake, ka whakamahi te ākonga i ōna pūkenga neke, pūkenga koiri, mōhiotanga hoki hei whakapakari i te tinana, hei whakakoakoa i te ngākau, hei whakaauaha i te wairua.
Taiao
Hāhā te whenua, hāhā te tangata.
Ka whakawhiti kōrero, ka whakaputa whakaaro te ākonga mō ngā āhuatanga taiao, i te hononga tangata ki a Ranginui rāua ko Papatūānuku, ā, i tō rāua hononga hoki ki te tangata. Ka whai whakaaro hoki te ākonga mō te pāhekohekotanga o te tangata ki te taiao hei hāpai i te noho tahi ki a Papatūānuku, me te noho tahi ki ētahi atu.
Tangata
He taura taonga e motu,
he taura tangata e kore e motu.
Ka whakaatu, ka tātari te ākonga i tōna kāwai here ki ētahi atu hei aka matua mō tōna noho i te mata o te whenua.
Kei ia whenu ōna kaupapa hei whakaahua, hei whakamārama i ngā tino āhuatanga o aua whenu. Ko ngā whāinga paetae i takea mai i ēnei kaupapa. Ahakoa te noho motuhake o tēnā whenu, o tēnā whenu me ngā kaupapa, kei te hono tonu ki ērā atu whenu, ki ērā atu kaupapa o tēnei wāhanga ako.
Hei tāwharau i ēnei whenu, ko te wairua, ko ngā tikanga, ko te reo, ko ngā uara me ngā waiaro. E tika ana kia kōtuituia ēnei āhuatanga ki ngā whenu katoa. Ko te reo me ngā tikanga hei whakanikoniko i ngā whakaaro o te ākonga, hei ārahi i tana mahi. Waihoki, ko te wairua, ko ngā uara me ngā waiaro hei tautoko, hei whakaū i tā te Māori titiro ki te ao.
Kei raro nei te mahere o tēnei wāhanga ako, o te hauora.
